نوجوانی و بلوغ

نوجوانی و چالش‌های دوران بلوغ

بسیاری از مشکلات جسمانی، روانی و اجتماعی و رفتار‌های ناسالم در بزرگسالی، ریشه در نوجوانی دارد. هر چه خانواده ها آگاهی و درک بهتری از این دوره و چالش‌های آن داشته باشند، بهتر می‌توانند بستر مناسبی برای شکل‌گیری شخصیت نوجوانان فراهم کنند.

نوجوانی دوره‌ای است که فرد از دنیای کودکی به دنیای بزرگ‌سالی وارد می‌شود. در این دوره، تغییرات عمده‌ای در فرد ایجاد می‌شود که شامل تغییر و تحول جسمانی و هورمونی از یک‌سو و تغییر در نقش‌ها، افزایش مسئولیت‌ها در خانواده و جامعه از سوی دیگر است؛ یعنی تغییرات ظاهری و درونی باهم همراه می‌شوند. پیامد‌های کوتاه‌مدت دوران بلوغ ممکن است بیش‌تر از آن‌که به نوجوان فشار بیاورد، خانواده‌ها را تحت‌فشار قرار دهد.

این مرحله، یکی از مراحل بحرانی در زندگی هر فرد است که عبور کردن موفق از آن نقش تعیین‌کننده‌ای بر سلامت روان و شخصیت فرد در دوران بزرگ‌سالی دارد. باید بدانیم که بسیاری از مشکلات جسمانی، روانی، اجتماعی و رفتار‌های ناسالم در بزرگ‌سالی، ریشه در زمان نوجوانی دارند. هر چه خانواده آگاهی و درک بهتری از این دوره و چالش‌های آن داشته باشند، بهتر می‌توانند بستر مناسب را برای شکل‌گیری شخصیتی قوی و سازنده در نوجوان خود فراهم کنند. از نوجوانی می‌توان به‌عنوان دوره طوفان و استرس یادکرد. در ابتدای  این مقاله با رده بندی سن نوجوانی آشنا میشویم .

طبق تحقیقات صورت گرفته، نوجوانی به دوره‌های تکاملی متفاوتی تقسیم‌بندی شده است.

• اوایل نوجوانی (۱۰ تا ۱۳) سالگی
• اواسط نوجوانی (۱۴ تا ۱۷) سالگی
• اواخر نوجوانی (۱۸ تا اوایل دهه ۲۰ سالگی)

در بین مراحل سنی که هر فرد آن‌ها را طی می‌کند، نوجوانی می‌تواند سخت‌ترین مرحله زندگی باشد. درگیری و چالش‌های این دوره بسیار گسترده و موارد متعددی را شامل می‌شود.

 

 

 

 

 

چالش‌های دوره نوجوانی چیست؟

در صورت شناخت و آگاهی از ویژگی های دوران نوجوانی و بلوغ ؛ فرد نیز نه تنها به خودآگاهی بلکه به رشد بهتر دست پیدا خواهد کرد . در نتیجه شناخت ویژگی های دوران نوجوانی و درک آن ها برای فرد و همچنین والدین او الزامی می باشد .

• چالش با والدین

نوجوانان اغلب بر ضد والدینشان می‌شوند و در مقابل آنان مقاومت کرده و موضع می‌گیرند.نوجوانی دوره گذار از کودکی است و نوجوان با نقش‌ها و مسئولیت‌های بسیار جدید در خانواده و جامعه روبرو می‌شود. نوجوان از وابستگی کودکانه به سمت استقلال حرکت کرده و می‌خواهد در محیط خانواده و اجتماع استقلال بیشتری نشان دهد و خودش تصمیم‌گیری‌هایی داشته باشد. از طرفی، والدین احساس می‌کنند که نوجوان که دیگر کودک نیست و خواهان استقلال است، بایستی تمامی وظایف یک فرد کامل را اجرا کرده و درست و بی‌اشکال رفتار کند. این کشمکش بین خواسته در نوجوان و عدم پذیرش واقعیت‌های دوره نوجوانی توسط والدین، منجر به ایجاد تضاد بین آن‌ها می‌شود.

 

 

 

• چالش با دوستان

تمایل شدید به ارتباط با همسالان، پذیرفته شدن و مورد تائید بودن در گروه دوستان یکی از مشکلات عمده نوجوانان است که تأثیر بسزایی در آینده، نقش اجتماعی و اعتمادبه‌نفس آنان دارد. در این دوره، دوستی‌ها شکل جدی‌تری به خود می‌گیرد و در حدود چهارده‌سالگی به بیش‌ترین اندازه خود می‌رسد. درواقع مهم‌ترین آسیب‌پذیری از فشار همسالان در این دوره هست که می‌تواند به رفتار‌های ضداجتماعی مانند دزدی، مصرف مواد مخدر، تجاوز جنسی و … منجر شود.

• بحران هویت

دوره نوجوانی یکی از مراحل مهم در رشد شخصیت فرد است. از مهم‌ترین چالش‌هایی که نوجوان با آن روبه‌رو می‌شود، مسئله هویت فردی است. هویت‌یابی دستاورد بسیار مهم دوره نوجوانی است و سؤالات زیادی درباره مفهوم زندگی در ذهن او شکل می‌گیرد، سؤالاتی نظیر من کی هستم، کجا قرار دارم، به کجا می‌خواهم بروم، چه مسیری را می‌خواهم در زندگی طی کنم؟ هدف من در آینده چیست؟ و سؤالات دیگری که می‌تواند آینده نوجوان را در سرتاسر زندگی‌اش تحت‌الشعاع قرار دهد. در این سنین، هر چه ارزش‌هایی که از طرف دوستان و همسالان ابراز می‌شود باارزش‌های خانواده همخوانی بیشتری داشته باشند به همان نسبت، بحران هویت آسان‌تر طی می‌شود.

• طغیان علیه مراجع قدرت

برخلاف تصورات قالبی که وجود دارد، طغیان و سرکشی نوجوانان با والدین خود یا بزرگ‌سالان صرفاً به دلیل مخالفت با آن‌ها نیست، درواقع نوجوانان نمی‌خواهند با تمام قوانین آن‌ها مخالفت کنند بلکه خواهان انتخاب شخصی در مسائلی هستند که قبلاً در حوزه کنترل والدین بوده است. تمایل نوجوان برای مستقل شدن و از کنترل خانواده درآمدن از یک‌سو و پافشاری والدین برای اعمال کنترل نوجوان از سوی دیگر، به درگیری‌های بین آن‌ها منجر می‌شود. خانواده‌ها با محدودیت زیاد و اعمال مقررات خشک باعث ایجاد فاصله می‌شوند. درواقع دوره نوجوانی بافاصله عاطفی بین فرزند و والدین همراه است و ممکن است مدت‌زمانی طول بکشد تا نوجوان و خانواده‌اش به حالت تعادل و آرامش برسند.

• وجود و ارضای نیاز‌های جنسی

تغییرات بیولوژیکی و افزایش هورمون‌ها در سن بلوغ بر روی نوجوان تأثیر بسیار زیادی می‌گذارد و باعث افزایش تمایلات و فعالیت‌های جنسی در آن‌ها می‌شود. با ورزش کردن، پر کردن اوقات خالی‌شان و آموزش‌های صحیح جنسی به آن‌ها می‌توان آسیب‌های احتمالی ناشی از روابط جنسی را کاهش داد.

• ترس از آینده

افزایش می‌دهد. درواقع نوجوان باید هدف و مسیر زندگی خود در آینده را تعیین کند. تحصیلات دانشگاهی، چگونگی تأمین اقتصادی و تشکیل خانواده ازجمله مسائلی است که برای نوجوانان می‌تواند مبهم باشد.

• استقلال مالی

یکی از روش‌های ارضاء حس استقلال‌طلبی نوجوانان، دادن استقلال مالی به آنان است تا حدی که بتوانند برخی از نیاز‌های خود را رفع کنند. والدین می‌توانند به‌جای دادن پول‌توجیبی به‌صورت روزانه، مقدار پولی را برای مدت طولانی‌تر مثلاً هفتگی یا ماهانه تعیین کنید. همچنین استفاده از ادبیات متفاوتی نظیر کمک‌هزینه تحصیلی بجای پول‌توجیبی می‌تواند عزت‌نفس نوجوان را افزایش دهد.

• ماجراجویی و ریسک پذیری

نوجوانان در این دوران نه تنها ماجرا بوده و به دنبال تجربه کردن های شخصی می باشند ؛ بلکه ریسک پذیر هستند . نوجوانان در دوران بلوغ به قدری پر انرژی و شجاعانه عمل خواهند کرد که عواقب و نتایج تمامی اعمال خود را خواهند پذیرفت .در واقع می توان گفت بروز رفتارهای ماجراجویانه و یا ریسک پذیر غیرمعمول نبوده و بخشی از ویژگی های مشترک نوجوانان در این دوران می باشد . گاه ممکن است بر اثر ویژگی ریسک پذیری شان درگیر خطرات احتمالی مانند آزمایش مواد مخدر نیز شوند.

• هیجان و کسب تجربه

یک نوجوان در دوران بلوغ خود به دنبال کسب تجربه های مختلف می باشد ؛ به همین دلیل با توجه به تفاوت در ویژگی های فردی نوجوانان ، تجربه های آن ها نیز متفاوت می باشد . لازم است بدانید که هر کدام از نوجوانان دوران بلوغ خود را منحصر به فرد و متفاوت تجربه خواهند کرد .نکته مهم این است که نه تنها والدین بلکه ویژگی های فرهنگی فرد نیز در رشد و گذراندن دوره بلوغ نوجوانان تاثیر خواهد گذاشت . اما لازم است بدانید که بیشترین تاثیرات دوران نوجوانی تغییرات هورمونی و همچنین تغییرات جسمی فرد می باشد که به حس مستقل شدن آن ها کمک خواهد کرد .

 

 

نشانه‌های بلوغ نوجوان چیست؟

علائم زیر از نشانه‌های گذار روانی-رفتاری نوجوانان از مرحله کودکی به مرحله بلوغ است:

 تغییر در اطلاعات و میزان هوش

کودکان با ورود به سن بلوغ از هوش خود بهتر استفاده می‌کنند. این دوران، شروع تفکرات انتزاعی در آن‌هاست. اطلاعات عمومی‌شان بیشتر می‌شود و سعی می‌کنند برای هر پرسشی پاسخی بیابند.

محدودیت ارتباط با والدین و اطرافیان

در این دوران حساس، ارتباط نوجوان با همسالان بیشتر و با والدین خود کمتر می‌شود. آن‌ها حرف کمتری برای گفتن دارند، به پرسش‌های والدین خیلی کوتاه پاسخ می‌گویند و دیگر رازهایشان را با آن‌ها در میان نمی‌گذارند.

 تمایل به‌تنهایی

نیاز به داشتن حریم خصوصی از دیگر خصوصیات این دوران است. نوجوانان تمایل دارند بیشتر وقت خود را در اتاقشان بگذرانند. شاید می‌خواهند با والدینی که مسائل آن‌ها را درک نمی‌کنند، کمتر مواجه شده و پاسخ دهند.

مصرف‌گرایی زیاد

نوجوان تصور می‌کند که گنجینه‌ای وجود دارد که می‌تواند بی‌حدوحصر از آن برداشت کند. معنی محدودیت را نمی‌داند و بدون هیچ ملاحظه‌ای با تلفن صحبت می‌کند. صدای موزیک یا تلویزیون را بلند کرده و لامپ‌ها را روشن می‌گذارد.

بداخلاقی، کم‌حوصلگی و مسئولیت گریزی

در سنین بلوغ عصبانیت، زودرنجی، کم‌حوصلگی و کم‌تحمل شدن افزایش می‌یابد. نوجوانان از انجام مسئولیت‌ها شانه خالی می‌کنند و هنگامی‌که از آن‌ها برای انجام کاری نظیر بردن زباله، خرید نان و … درخواست می‌شود، عصبانی می‌شوند که چرا مزاحمشان شده‌اید. شلختگی و بی‌نظمی به‌وفور در آن‌ها دیده می‌شود.

تأثیرپذیری زیاد از دوستان

برای نوجوانان، گروه همسالان و دوستان اهمیت خاصی دارند و به دلیل تمایلی که به گذراندن وقت با افراد هم‌سن‌وسال خوددارند، از فعالیت‌ها و گردهمایی‌های خانوادگی دوری می‌کنند.

ایرادگیری و مقاومت

کودک آرام، خجالتی و کم‌حرف دیروز در نوجوانی پرحرف، سمج، باجرئت و نافرمان شده است. به دفاع از ایده‌های خود برخاسته و از خواسته‌های والدین سرپیچی می‌کند. این رفتار‌ها تا حدود زیادی طبیعی است.

نوع لباس پوشیدن

نوجوانان دوست دارند همچون همسالان خود لباس بپوشند تا هویت خود را از این طریق ابراز کنند؛ لذا هر لباسی که مد شود، به‌گونه‌ای یکپارچه بین نوجوانان شایع می‌شود.

کاهش علاقه به درس

به دلیل وارد شدن فعالیت‌های دیگر در زندگی نوجوان، افت تحصیلی در سنین بلوغ افزایش میابد. بیرون رفتن از منزل با دوستان، بازی‌های گروهی، افزایش علاقه به دنیای مجازی، توجه بیشتر به جنس مخالف، مکالمات تلفنی با دوستان می‌تواند مثالی از این فعالیت‌های جانبی باشد که باعث اتلاف وقت نوجوان، کاهش تمرکز و افت تحصیلی او می‌شود.

واکنش‌های تکانشی و دفاعی

نوجوانان در این سن بشدت رفتار‌های تکانشی از خود نشان داده و با واکنش‌های دفاعی با افکار دیگران مقابله می‌کنند. گاهی برای فرار از مسئولیت و یا مشکلاتشان، آرزوی کودک بودن می‌کنند، گاه به عالم رؤیا و خیال رفته و شکست‌های خود را با خیال و اوهام جبران می‌کنند. در زمان مواجه با ناکامی بشدت برآشفته شده و می‌کوشند مسئولیت را به گردن دیگران بیندازند و آن‌ها را مقصر دانسته و گاهی با پنهان کردن واقعیت، خود را عکس آنچه هستند، نشان می‌دهند.

 

دیگر ویژگی های نوجوانان در دوران بلوغ

• حس افسردگی

افسردگی و تمایل به گوشه گیری و تنهایی اغلب برای برخی از نوجوانان به وجود خواهد آمده و از ویژگی های مشترک این دوران نیست . در جهت افسردگی نوجوان آن ها اعتماد به نفس خود را از دست داده ، علاقه به حضور در جامعه و همچنین حتی در جمع دوستان خود را نیز ندارند .گاه این حس نوجوانان گذرا بوده و قابل حل می باشد ؛ اما ممکن است نوجوانان به دلایل متفاوتی در این دوران به افسردگی حاد دچار شوند که لازم است به مشاور و یا روانشناس مراجعه کنند . در صورت بی توجهی به این افراد ممکن است حتی به خودکشی نیز روی بیاورند.

• رشد فکری و دیدگاه نوجوان

تمامی نوجوانان در دوران بلوغ نه تنها از لحاظ جسمی بلکه فکری نیز رشد خواهند کرد ؛ آن ها در این دوران توانایی تصمیم گیری برای آینده خود و همچنین ترسیم اهدافشان را نیز دارند . یک نوجوان در دوران بلوغ به دلیل توانایی درک کردن شروع به شناسایی و بررسی موقعیت های مختلف خواهد کرد .گاه ممکن است برخی از نوجوانان توانایی تحمل نظرات والدین خود را نیز نداشته و همچنین نظرات و عقیده آن ها را نیز زیر سوال ببرند . آن ها در این دوران پیش از بررسی عواقب و بدون فکر کردن ممکن است نظرات و ایده های خود را نیز بیان کنند .

• رشد جسمی و اجتماعی

بی شک تمامی افراد از تغییرات جسمی و یا رشد نوجوانان آگاه بوده و این مراحل را گذرانده اند ؛ تغییرات دوران بلوغ در دخترها و پسرها متفاوت است . نوجوانان رشد قابل توجهی در سنین 13 تا 18 سالگی را تجربه خواهند کرد که اغلب از این تغییرات رنج می کشند .دختران در سن بلوغ به دلیل تولید استروژن اضافه وزن پیدا کرده و همچنین قاعدگی آن ها نیز آغاز خواهد شد . پسران نیز در جهت تغییرات هورمونی تولید تستوسترون را شروع کرده و دچار تغییراتی همچون رشد موهای زائد بدن ، بم شدن صدا ، اگاهی های جنسی و غیره خواهند شد .

چند توصیه برای والدین

• فرزند نوجوان معمولاً می‌خواهد با یافتن علایق و کار‌های جدید مستقل بودن خود را اثبات کند. والدین ممکن است به دلیل ناآشنایی با علایق فرزند نوجوان خود، تصمیم بگیرند که از آن انتقاد یا به‌سادگی از پاسخگویی به نیاز‌های فرزند خود چشم‌پوشی کنند که باعث دور شدن آنان از والدین می‌شود.
• پدر و مادر می‌تواند در مورد درخواست‌های فرزند نوجوان خود سؤالاتی بپرسد تا بیشتر در مورد آن موضوع اطلاعات کسب کنند و به‌این‌ترتیب شناخت تفاوت سلیقه نه‌تن‌ها به روشی برای نزدیکی بیشتر به هم بلکه باعث بالا رفتن عزت‌نفس نوجوان خواهد شد.
• والدین میباسیت از تخریب شخصیت فرزند خود در زمان مشاجرات خانوادگی پرهیز کنند. گاهی انتقاد از یک حرکت اشتباه جوان و یا محکوم کردن او به‌جای اینکه انگیزه‌ای برای تغییر ایجاد کند باعث افزایش حالت دفاعی آن فرد در برابر والدین می‌شود تا بتواند از درد اتهام وارده بکاهد.
• اگر پدر و مادر از کاری که از فرزند نوجوان سرزده یا انتخابی که کرده ناراحت هستند، فقط در مورد آن موضوع و به‌طور خاص راجع به همان کار صحبت کنند، انتقاد به‌طورکلی و در مورد همه کارها، نه‌تن‌ها آن را، بلکه همه افراد را در حالت دفاعی قرار می‌دهد.
• نوجوان در این سن دوست دارد همیشه توضیح دهد، صحبت کند و ابراز عقیده کند. همین موارد باعث ارتباط و شناخت بیشتر از نوجوان می‌شود، چنانچه پدر و مادر وقت و حوصله بحث نداشته باشند، نمی‌توانند از مسائل و نیاز‌های فرزند خود مطلع شوند و از فرزند خود دور می‌شوند.
• برای شنیدن سخنان کودک و نوجوان باید وقت صرف کرد. شنیدن بخشی از ارتباط برقرار کردن است و والدین خسته از کار هیچ‌گاه ارتباطی صحیح با فرزندان نخواهند داشت. والدین اگر بخواهند با نوجوان خود ارتباط برقرار کنند، ضمن ایجاد زمینه برای گفتگو باید به صحبت‌های آن گوش دهند.
• توجه بیش‌ازاندازه به کار‌های نامناسب نوجوانان موجب می‌شود که فرزند باور کند که چیزی جز مجموعه‌ای از رفتار‌های اشتباه نیست. ازاین‌رو چنانچه از کار‌های خارج از عرف او انتقاد شود، برای انجام کار‌های خوب او باید تشویق شود.
• والدین توجه کنند ی از هویت اجتماعی فرزندانشان در همراهی آن‌ها با دوستان ازجمله همکلاسی‌های شکل می‌گیرد. انها باید از دوستان فرزند نوجوان خود استقبال کنند تا در کنار و با نظارت خانواده، دنیای اجتماعی مستقل ایجاد و به یکدیگر نزدیک‌تر شوند.

انحرافات دوران نوجوانی

هر فردی ممکن است که در زندگی خود دچار انحرافات دوره نوجوانی شود و باید با شناخت هر کدام از عوامل به خوبی با آنها برخورد کند.

انحرافات دوران نوجوانی و نحوه برخورد با آنها

دوره نوجوانی دورهای از زندگی همراه با مشکلات زیاد بوده که باید با این مشکلات به درستی برخورد گردد. بعضی از این بحران ها بسیار اتفاق می افتند که گاهی بدون دخالتی از سوی خانواده از بین می روند. بعضی دیگر از بحران ها وجود دارند که به صورت اختلال و بیماری روانی در فرد شیوع پیدا می کند و نیاز به کمک و حمایت از سوی خانواده دارد. بسیاری از عوامل مانند، مناسب نبودن شرایط تربیتی، نا آشنا بودن پدر و مادر و معلم با ویژگی و نیازهای نوجوان از بحران هایی می باشد که در صورت رسیدگی نشدن به موقع باعث ایجاد مشکلی بزرگ برای نوجوان می شود.این دوران از زندگی نوجوانان دارای انتخاب های دارای اهمیت است، که توجه مناسب به هر کدام در آینده بزرگسالی فرد به شدت تاثیرگذار است. شناخت ویژگی و نیازهای نوجوانی نخستین قدم پر اهمیت در دارا بودن مرحله رشدی سالم می باشد و رسیدگی به موقع در هر کدام از شرایط پیشرفت فرد در آینده منجر می شود.

 

مهم ترین بحران های دوره نوجوانی برای هر فرد

 

• افت تحصیلی

اولین بحرانی که ممکن است برای نوجوان به وجود آید، افت تحصیلی است. مدیر، دبیر و والدینی که دانش آموز دوره راهنمایی دارند به خوبی این تغییرات را مشاهده و با آن مواجه هستند. شدت افت در دانش آموزان متغیر و متفاوت است و در هر فرد به گونه ای متفاوت اتفاق می افتد. در این زمان باید توجه کافی به بحران و نیاز های دانش آموزان کرد.

 

• انحراف جنسی

هر فردی دارای ویژگی خاص و منحصر به فرد خود است. در بلوغ جنسی مشکلاتی بسیاری به وجود می آید که خودارضایی نوع شایع آن است. خود ارضایی در دانش آموزان پسر بسیار اتفاق می افتد که باید با روش های مناسب به جلوگیری از این اتفاق پرداخت. در جهت درمان این نوع انحراف در دوره نوجوانی باید اقدامات مناسب و پیشبرد صورت بگیرد.

• رفاقت با جنس مخالف

در کنار هیجان و عواطف وصف نشدنی که در فرد صورت می گیرد، تمایل به ارتباط و دوستی با جنس مخالف در این دوره بسیار دیده می شود. در این زمان باید به نوجوان آموزش های لازم در جهت کنترل عواطف و هیجانات داده شود و او را به مسیر درست سوق داد.

• انحرافات اجتماعی

در انحراف اجتماعی عوامل بسیاری نقش دارند که تمامی آن ها به شرایط نوجوان بستگی دارد. این عوامل عبارت است از؛ میل به جاه طلبی، دستیابی به استقلال شخصی، میل به عضویت در گروه های مختلف دارد که زمینه های ایجاد انحراف را در فرد ایجاد می کند. از سری انحرافات دوره نوجوانی در خصوص مسائل اجتماعی می توان به فرار از منزل، دزدی و  اعتیاد اشاره کرد.

• بروز اختلالات روانی

در نوجوانی باید توجه بسیاری به اختلالاتی که در آسیب شناسی فرد ایجاد می شود، کرد. در ادامه با مهم ترین این بیماری های روانی آشنا خواهید شد.

• واکنش های سازگاری
• روان رنجور که دارای اختلالاتی همچون؛ افسردگی و اضطراب می باشد.
• اختلال روان بیولوژیکی که شامل بی اشتهایی های روانی می باشد.
• بروز اختلال شخصیت که شامل بیماری هیستریک می باشد.
• اختلال سایکوتیک که اسکیزوفونی هم نامیده می شود و جز شایع ترین بیماری های روانی به حساب می آید.

در میان بیماری های گفته شده، افسردگی و اضطراب بسیار دیده می شود. در این صورت اگر اطرافیان از سواد روانشناسی و اطلاعات کافی برخوردار نباشند، علائم را به سختی تشخیص می دهند و روند درمان به سختی انجام می شود.

 

• خودکشی

به طور معمول اتفاق خودکشی با دیگر مشکلاتی چون افسردگی و اعتیاد همراه است. در این حال فرد فکر خودکشی را نمی تواتد از سر خود بیرون کند و در موارد حاد اقدام به انجام این عمل می کند.

• بلوغ های زود رس و دیر رس

علت های مختلفی همچون وراثت، نوع ساختمان و اندام های بدن، نوع تغذیه و سلامت بدنی و شرایط فرهنگی در ایجاد بلوغ زود رس و دیر رس فرد بسیار اثر گذار است. بلوغی که زود و یا دیر اتفاق بی افتد با مشکلات و نگرانی های خاص خود همراه است. هردو نوع این بلوغ برای دختران و پسران همراه با مشکل است، اما بلوغ زود رس در دختران و بلوغ دیر رس در پسران می تواند از بحران های زندگی شخصی آن ها به شمار رود.

چگونگی مقابله با انحرافات دوره نوجوانی

• شناخت شخصیت نوجوان

شناخت درست والدین از ویژگی و اخلاق های نوجوان کمک خوبی به برقراری رابطه مناسب بین فرزند و والدین منجر می شود. اگر این شناخت به اشتباه انجام شود به کلی رابطه بین نوجوان و والدین را تیره می کند.

• نادیده گرفتن

یکی از عوامل موثر در ایجاد انحرافات دوران نوجوانی، نادیده گرفتن است. نادیده گرفتن یا تغافل به این معنی است که مشکلات نوجوان را بیش از حد نیاز بزرگ کنیم و او را با بازخواست های بسیار فردی ترسو در جامعه و مواجه با مشکلات بار بیاوریم.

• به عنوان راهنما کنار نوجوان ماندن

برای رفع مشکلات نوجوان بهتر است از خود او کمک بگیریم و با نظرسنجی به کمک او بپردازیم. والدین وظیفه دارند به جای دستوری صحبت کردن با فرزند و ایجاد رعب و وحشت در او، به درستی در کنار او بمانند و به عنوان راهنما در کارهای نوجوان او را همراهی کنند.

• آموزش های مناسب

مهم ترین علت در بروز ترس و اضطراب در هر موضوعی، نا آگاه بودن از آن است. بهتر است برای مواجه درست با مشکلات دوران نوجوانی آموزش های لازم را اعم از انتخاب دوست مناسب، نحوه برخورد با بلوغ، حل مسئله، برنامه ریزی های درسی و سپری اوقات فراغت به درستی را به نوجوان بدهیم.

• برقرای رابطه دوستانه و عقلانی

با مراقبت های لازم و دوستانه که همراه با عقل است، می توانید رابطه درستی بین خود و فرزندتان ایحاد کنید. در این زمان حس اعتماد و اطمینان را در نوجوان به وجود می آورید که در انتخاب راه درست به کمک او می آید.

• تشکیل اعتماد

باید اعتماد نوجوان را به خوبی به سمت خود جلب کنید. سلب اعتماد نوجوان از والدین و یا کمرنگ شدن این حس در طرفین نیازمند مشاوره و ارائه راه حل از طرف روانشناس می باشد.

• ارتباط کلامی

والدین باید زمان مناسب ارتباط با خانواده را فراهم کنند. نباید به کلی به فکر کار و درآمد باشید به طوری که از محیط خانواده به کلی دور شوید. ایجاد ارتباط کلامی میان خانواده زمینه ساز ارتباطات عاطفی می باشد.

• پرهیز از خشونت و ایجاد محبت و عشق

اگر ارتباط خود با نوجوان را بر پایه عشق و دوستی بنا کنید، اعتماد به نفس او را در منزل تامین می کنید و از ایجاد اختلال های عصبی که به دلیل خشونت پدید می آید، جلوگیری می کنید.

• ایجاد الگوی مناسب از خود برای نوجوان

اگر می خواهید از ایجاد انحرافات دوران نوجوانی جلوگیری کنید، همواره از خود الگویی مناسب برای فرزند به اشتراک بگذارید. فرزندان عادت دارند که کار بزرگتر ها را تقلید کنند پس بهتر است از انجام کار های نامناسب در محضر آن ها بپرهیزید.

• پرهیز از مشاجره های خانوادگی

منزل باید محل آرامش و امنیت برای اعضای خانواده باشد. دعوا و مشاجره های میان والدین که در محضر نوجوانان اتفاق می افتد به شدت بر روحیه آن ها اثر می گذارد و می تواند به شخصیت آن ها لطمه وارد کند. در این حالت نوجوان از خانواده و منزل گریزان می شود و به هنجار های غیر اخلاقی که در جامعه است، پناه می برد.

 

• گوش دادن

زمانی را برای صحبت کردن و گوش دادن به سخنان نوجوان خود اختصاص دهید. خوب گوش دادن یکی از رموز موفقیت آمیز در ایجاد رابطه صحیح بین والدین و کودک است.

• نادیده گرفتن نقطه ضعف ها

با مشاهده ضعف های نوجوان او را سرزنش و یا تحقیر نکنید. مقایسه او با دیگر افراد هم سن و سال خود حس ناخوشایندی در او به وجود می آورد. به جای این کارها نقاط قوت او را بیشتر ببینید و در محضر دیگران از او تعریف کنید.

• نداشتن انتظار بیجا از نوجوان

انتظارات خود را با توانایی های نوجوان در یک سطح قرار دهید. توجه داشته باشید که هر فرد دارای ظرفیت و توانایی های خاص خود است، با داشتن توقع های بیجا از او، اعتماد به نفس را از نوجوان خود سلب می کنید.

• اجازه انجام خطاکاری را به نوجوان بدهید

نوجوان باید یاد بگیرد که با مشکلات مواجه شود و برای حل مشکلات خود به دیگران متکی نباشد. زمانی که شما این حس را در کودک به وجود می آورید به او اجازه می دهید تا برای مشکلات خود به فکر چاره باشد، او یاد می گیرد که اگر در آن راه شکست هم بخورد نباید هیچگاه نا امید شود.

• مشورت با نوجوان

از دیگر روش هایی که در جلوگیری از انحرافات دوران نوجوانی بسیار پر اهمیت است، مشورت و ایجاد حس استقلال در نوجوان است. والدین نباید عقاید خود را به نوجوان تحمیل کنند بلکه باید با مشورت و کمک گرفتن از او در امور خانه، حس ارزشمندی را به نوجوان القا کنند.

• پر رنگ بودن نقش پدر در خانواده

همان طور که مادر در تربیت نوجوان نقش به سزایی را ایفا می کند، پدر نیز با نشان حمایت و تکیه گاه باید حس اطمینان را در نوجوان به وجود آورد. اگر می خواهید از انحرافات دوران نوجوانی جلوگیری کنید باید در کنار پدری مهربان برای اون نقش دوستی قابل اطمینان را داشته باشید.

• پذیرش نوجوان بدون هیچ قید و شرطی

باید نوجوان را همان طور که نشان می دهد بپذیرید. هیچ گاه شخصیت نوجوان را باب میل فکر و تخیل خود تصور نکنید. متوجه باشید که اگر نوجوان در خانواده مورد احترام و ارزش قرار گیرد، این حس را در خود نگه می دارد و در تمامی دوران زندگی برای خود ارزش و احترام قائل می شود.

• آشنایی با اختلال و انحرافات دوران نوجوانی

در هر دوره از زندگی مشکل و انحرافاتی وجود دارد که مختص به همان زمان می باشد. این اتفاقات در هر فرد متفاوت است، در بعضی بعد از سپری چند مدت از بین می رود و در بعضی تا سالیان سال باقی می ماند. برخی عادت های کودکی همچون؛ جویدن ناخن، مکیدن شصت و شب ادراری وجود دارد که ممکن است با ادامه یافتن به شکل بحران و مشکل پدید آید. در ادامه با دیگر اختلالات فیزیکی و روانی  آشنا خواهید شد.

• اختلال های علامتیک که شامل: راه رفتن در خواب، پرخوری، کم خوری، بی نظمی در خواب، تیک عصبی، شاهده خواب های ترسناک و کابوس می شود. این نشانه ها معمولا از کودکی تا نوجوانی با فرد همراه است.
• اختلال های عملکردی که شامل: تنبلی، تقلب، دروغگویی، آزار رسانی، تخریب، صدمه رساندن به اشیا و اشخاص، توهین به هم سالان، غیبت های بسیار، دوری از خانه و خانواده، رفتاری های ضد اجتماعی، پرخاش گری، انحراف جنسی و اعتیاد می شود.
• اختلال های عاطفی که شامل: اضطراب، ترس، کابوس، علاقه، خشم، افسردگی، حساسیت، خجالت بیش از حد می شود.
• اختلال های ارتباطی که شامل: انزوا طلبی، وابستگی، فرار از رابطه های چهره به چهره می شود.
• اختلال های خاص یادگیری که شامل: عقب افتادگی درسی، عدم یادگیری مهارت ها، عدم توانایی در برقراری رابطه سالم، عدم رشد تکلمی و تصوری به همراه تخیلی می شود.
• اختلال های تغذیه ای که از دیگر انحرافات دوران نوجوانی به شمار می رود و دارای نشانه هایی همچون بی اشتهایی، پر خوری، سیری ناپذیری است.